عدم سلامت عقل
از دﻳﮕﺮ اﻓﻜﺎر ﻗﺎﻟﺒﻰ برﻧﺎﻣﻪﻫﺎى دوازده ﻗﺪﻣﻰ، ﺗﻠﻘﻴﻦ ﺑﺎور ﻋﺪم ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻘﻞ ﺑﻪ اﻋﻀﺎﺳﺖ. ﻣﻰ ﭘﺬﻳﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﻋﻘﻞ دارﻳﻢ اﻣﺎ ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻘﻞ ﻧﻪ!ﺑﺮاى ﺗﻮﺟﻴﻪ و اﺛﺒﺎت اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ داﺋﻤﺎً ﭘﺮﺳﺶ و ﻣﺜﺎلﻫﺎﻳﻰ درباره ﻗﺴﻤﺖﻫﺎى ﺗﻴﺮه وﺗﺎر زندگی گذشته ﻣﻄﺮح ﻣﻰﺷﻮد ﻛﻪ ﺟﻮاب ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻳﻌﻨﻰ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻋﺪمﺳﻼﻣﺖ ﻋﻘﻞ.
ﺗﻔﻜّﺮ و ﺗﻌﻘّﻞ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻧﻌﻤﺖ و وﺟﻪ ﺗﻤﺎﻳﺰ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﻣﻮﺟﻮدات اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻌﺎدت اﻧﺴﺎن در ﭘﻴﺮوى از آن ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ. اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻗﻮه ﻋﻘﻞ و ﻓﻜﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ راه را از ﺑﻴﺮاﻫﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻰ دﻫﺪ. ﺑﺴﻴﺎرى از ﻫﺪاﻳﺘﻬﺎى اﻟﻬﻰ از راه ﺗﻔﻜّﺮ و ﺗﻌﻘّﻞ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن اﻟﻬﺎم ﻣﻰﺷﻮدﺗﻔﻜّﺮ، و ﺗﻌﻘّﻞ ﻣﺒﺪأ و ﻣﺤﺮک ﺑﺴﻴﺎرى از ﺗﺤﻮﻻت دروﻧﻰ و ﺑﻴﺮوﻧﻰ اﺳﺖ.ﻣﺮز ﻣﻴﺎن ﺟﺎﻫﻞ و ﻋﺎﻗﻞ ﻫﻢ ﺗﻔﻜّﺮ اﺳﺖ؛ در این جا ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از واژهى ﻋﺪمﺳﻼﻣﺖ ﻋﻘﻞ
ﺧﻴﻠﻰ ﻣﺤﺘﺮﻣﺎﻧﻪ ﻣﺎ را در ﮔﺮوه اول ﻗﺮار ﻣﻰ دﻫﻨﺪ.
در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﻳﻜﻰ از ﺧﻄﺮﻧﺎکﺗﺮﻳﻦ راهﻫﺎى ﻣﻨﺤﺮف ﻛﺮدن ﺟﻮاﻣﻊ، ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻧﻮع ﻧﮕﺮﺷﺸﺎن ﺑﺎ ﺑﻪ اﻓﺴﺎر ﻛﺸﻴﺪن اﻓﻜﺎر آن ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ.
در اﺑﺘﺪاى ورود ﻓﺮد، ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺎﻣﺤﺴﻮس ﺑﻪ وى اﻟﻘﺎ ﻣﻰﺷﻮد ﻛﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻘﻞ ﻧﺪارد و راه ﻧﺠﺎت ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻰاﻓﻜﺎر، ﻋﻘﺎﻳﺪ و ﺗﻔﻜّﺮات ﺷﺨﺼﻰ و اﺳﺘﻔﺎده از اﺻﻮل ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ.
1-2-2. ﺗﺒﻌﺎت ﻗﺒﻮل ﻋﺪم ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻘﻞ ﺑﺮای ﻓﺮد و اﺟﺘﻤﺎع
اﻳﻦ ﻛﺎر ﺗﺒﻌﺎت ﺑﺴﻴﺎر وﺧﻴﻢ ﺑﺮاى ﻓﺮد و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺎر ﻣﻰآورد ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﻮرد آن اﺷﺎره ﻣﻰﻛﻨﻴﻢ:
١. ﺑﺎ ﻣﺮور ﻗﺴﻤﺘﻬﺎى ﺗﺎرﻳﻚ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻋﺰت و اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﻓﺮد ﺑﻪ ﺷﺪت ﻛﻢ ﻣﻰﺷﻮد و آﺷﻔﺘﮕﻰ، اﻧﺰوا و ﺗﺮس... ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﻰﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ وﺿﻮح در اﻓﻜﺎر و رﻓﺘﺎر اﻋﻀﺎء ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ.
٢. ﺑﻌﺪ از ﻗﺒﻮل ﻋﺪم ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻘﻞ ﻫﻢ ﻓﺮد و ﻫﻢ اﻃﺮاﻓﻴﺎﻧﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﻜﺎر، اﻋﺘﻘﺎدات و ﺗﺼﻤﻴﻢﻫﺎى وى دﭼﺎر ﺳﻮء ﻇﻦ میشوند، در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺟﺪاى از ﺑﻰاﻋﺘﻤﺎدى ﺧﻮدش و دﻳﮕﺮان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻘﻞ و ﻓﻜﺮش، ﺑﺎﻋﺚ اﻳﻦ ﻣﻰﺷﻮد ﻛﻪ اﮔﺮ ﻓﻜﺮ و ﺗﺼﻤﻴﻢ درﺳﺘﻰ ﻫﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﺘﻮاﻧﺪ آن را ﺑﻴﺎن و ﻋﻤﻠﻰ ﻛﻨﺪ و آن را ﺟﺰ ﺗﻔﻜﺮات ﺑﺎﻃﻞ ﺧﻮد ﺑﺪاﻧﺪ.
٣ .ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻓﺮد ﻛﻢ ﻛﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﻜﺎر و ﻋﻘﺎﻳﺪ ﮔﺬﺷﺘﻪاش ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ دﻟﺴﺮد و ﻧﺎاﻣﻴﺪ ﻣﻰﺷﻮد ﺑﻠﻜﻪ اﺣﺴﺎس ﺗﻨﻔّﺮ ﻫﻢ ﻣﻰﻛﻨﺪ. در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻰﻛﻨﻴﻢ ﺑﺴﻴﺎرى از اﻋﻀﺎ ﻛﻢﻛﻢ اﻋﺘﻘﺎدات و ﺑﺎورﻫﺎى اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ،
ﺧﺎﻧﻮادﮔﻰ، دﻳﻨﻰ، ﻣﻠﻰ را از دﺳﺖ داده و ﺣﺘﻰ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﺟﺒﻬﻪﮔﻴﺮى ﻫﻢ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ.
٤. ﻫﺮ دردى درﻣﺎﻧﻰ دارد. در این جا ﻓﺮد ﺑﻌﺪ از ﻗﺒﻮل ﻋﺪم ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻘﻞ دﻧﺒﺎل درﻣﺎن آن ﻣﻰ ﮔﺮدد. در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺧﻴﻠﻰ دﻗﻴﻖ و ﺣﺴﺎب ﺷﺪه ﻣﻔﻬﻮم ﻧﻴﺮوى ﺑﺮﺗﺮ را ﺑﻪ او ﻣﻌﺮﻓﻰ میکند و راه ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻘﻞ را ﭘﻴﺮوى و ﻳﺎرى ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﻧﻴﺮوى ﺑﺮﺗﺮ ﻣﻰ داﻧﺪ در ﺑﺨﺶ دﻳﮕﺮى ﺑﺮرﺳﻰ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد ﻛﻪ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﻪ شیوه ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ، اﺻﻮل، ﻗﺪمﻫﺎ، ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎ و ﻛﻼً ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻧﻴﺮوى ﺑﺮﺗﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد دﻳﻜﺘﻪ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﻓﻜﺮ و ذﻛﺮ ﺷﺨﺺ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و اﺻﻮل آن ﻣﻰﺷﻮد.
2-2-2. ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد
باﻳﺴﺖ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت، اﻓﻜﺎر و رﻓﺘﺎرﻫﺎى ﻋﻘﻼﻳﻰ و ﻏﻴﺮ ﻋﻘﻼﻳﻰ وى ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺮرﺳﻰ ﺷﻮد. ﭼﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮارد درﺳﺖ و ﻣﻮﻓﻘﻴﺘﻬﺎﻳﻰ ﻛﻪ از دﻳﺪ اﻓﺮاد ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪهاﻧﺪ. اﻛﺜﺮﻳﺖ اﻋﻀﺎ اﻓﺮاد ﻣﺴﺘﻌﺪ، ﺑﺎﻫﻮش، ﻣﺘﻔﻜﺮ و ﺧﻼﻗﻰ ﺑﻮده و ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﺨﺸﻰ از اﻳﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻴﻬﺎ را در ﻣﺴﻴﺮ ﻏﻠﻂ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺴﺘﻨﺪ. و ﺣﺎل ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻴﺮه زﻧﺪﮔﻰ را ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و از آن ﺑﺮاى اﺛﺒﺎت ﻋﺪم ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻘﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد و ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺧﻮب و ﺑﺪ را ﺑﺎ ﻫﻢ ﺳﻨﺠﻴﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺻﻮرت، ﻛﻨﺎر اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت، ﻧﻘﺎط ﻣﺜﺒﺖ زﻳﺎدى را ﻫﻢ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻳﺎﻓﺖ، بنابر این ﻓﺮد ﺑﻪ ﻋﺪم ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻘﻞ محکوم ﻧﻤﻰ ﺷﻮد و تبعات وﺧﻴﻢ آن را ﻣﺘﺤﻤﻞ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.( ﺑﺤﺚ ﺗﻔﺼﻴﻠﻰ در ﻗﺪم دوم آﻣﺪه اﺳﺖ).
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻌﻴﺎر و ﻣﻼﻛﻰ درﺳﺖ ﺑﺮاى ﻋﻘﻞ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد ﻣﻌﻴﺎرى اﻟﻬﻰ و ﺑﻨﺎﺑﺮ آﻣﻮزه ﻫﺎى وﺣﻴﺎﻧﻰ وگرنه ﺑﺎ ﮔﺬر زﻣﺎن و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﺮﻫﻨﮕﻬﺎ و اﻣﻴﺎل اﻧﺴﺎﻧﻰ ﻣﻌﻴﺎر و ﻣﻼک ﻫﺎى ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻘﻞ ﺳﺎﻟﻢ ﻧﻴﺰ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ زﻧﺎ، ﻫﻤﺠﻨﺴﮕﺮاﻳﻰ، ﻗﺘﻞ، ﮔﺮان ﻓﺮوﺷﻰ، ﺗﻘﻠﺐ، اﺣﺘﻜﺎر، ﻛﻢ ﻓﺮوﺷﻰ و .... ﻛﻪ اﻣﺮوزه در ﺻﻨﻔﻬﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻓﺘﺎرهای ﻋﺎﻗﻼﻧﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اند ﺗﺎ رﻓﺘﺎرهاى اﺷﺘﺒﺎه.
