ﻣﺎ از راه دﻋﺎ و ﻣﺮاﻗﺒﻪ ﺧﻮاﻫﺎن ارﺗﻘﺎى راﺑﻄﻪى آﮔﺎﻫﺎﻧﻪى ﺧﻮد ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ، ﺑﺪانﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ او را درک ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ، ﺷﺪه و ﻓﻘﻂ ﺟﻮﻳﺎى آﮔﺎﻫﻲ از ﺧﻮاﺳﺖ و ارادهى او ﺑﺮاى ﺧﻮد و ﻗﺪرت اﺟﺮاﻳﺶ ﺷﺪﻳﻢ.
ﻗﺪم ﻳﺎزدﻫﻢ ﻣﺘﻔﺎوت از ﻗﺪمﻫﺎى دﻳﮕﺮ و اداﻣﻪ ى راه ﻗﺪم ﺳﻮم اﺳﺖ. ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬارى ﻗﺪم ﺳﻮم ﺑﺮ روى ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻔﺎوت از ﺗﺄﺛﻴﺮات آن ﺑﺮ ﺧﻮدآﮔﺎه اﺳﺖ. در ﺧﻮدآﮔﺎه و ﻇﺎﻫﺮ، ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﺮاى ﺳﭙﺮدن زﻧﺪﮔﻰ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ؛ اﻣﺎ در ﻧﻬﺎن، اﺻﻮل ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و اﺟﺮاى آن را ﺧﻮاﺳﺘﻪى ﻧﻴﺮوى ﺑﺮﺗﺮ و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﻰدﻫﺪ. اﻳﻦ روﻳﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ در ﻗﺪم ﻳﺎزدﻫﻢ اداﻣﻪ ﻣﻰﻳﺎﺑﺪ.ﭘﺲ از ﻛﺎرﻛﺮد ﻗﺪمﻫﺎى ﭼﻬﺎر ﺗﺎ ده، ﺷﺨﺺ آﻣﺎده ﻣﻰﺷﻮد آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺧﺪاﻳﻰ ﻛﻪ درک ﻛﺮده راﺑﻄﻪ ﺑﺮﻗﺮار ﻛﻨﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮاﺳﺎس ﺧﻮاﺳﺖ و ﻣﻴﻞ او ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ. در ﻇﺎﻫﺮ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻄﻠﻮب ﻫﺮ اﻧﺴﺎن روﺷﻦ ﺿﻤﻴﺮﻳﺴﺖ؛ اﻣﺎ ﺑﺎ اﺻﻞ ﻗﻀﻴﻪ ﻣﻨﺎﻓﺎت دارد. در ﻗﺪم ﺳﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺧﺪاﻳﻰ را ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﺎور و ﻓﻜﺮ ﻣﺤﺪود ﺧﻮد درک ﻛﺮده، ﺧﻮاﺳﺘﺎر راﺑﻄﻪ ﺑﺎ او ﻣﻰﺷﻮد، ﻏﺎﻓﻞ از اینکه ﻣﻮﺟﻮدى را ﻛﻪ ﺗﺼﻮر ﻛﺮده ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﻮﻫﻤﺎت و ﺧﻴﺎﻻت ﺑاطلی است ﻛﻪ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺑﻴﺮوﻧﻰ ﻧﺪارد. ﻣﺼﺪاق اﻳﻦ ادﻋﺎ ﻫﻢ ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎى اﻳﻦ ﻣﻮﺟﻮد و ﭼﮕﻮﻧﮕﻰ اﻳﻦ راﺑﻄﻪ اﺳﺖ. ﺧﺪاﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ از آن ﺑﻪ ﻣﻬﺮﺑﺎن و ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻮدن ﻳﺎد ﻛﺮده، ﺑﺮﻗﺮارى ارﺗﺒﺎط ﻧﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﻨﺪه و ﻣﺎﻟﻚ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮاى رﻓﻊ ﻧﻴﺎزﻫﺎ و ﻛﺴﺐ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺷﺨﺼﻰ و ﭼﻴﺰى ﻏﻴﺮ ﻋﺒﺎدت و ﺑﻨﺪﮔﻴﺴﺖ. اﻟﺒﺘﻪ درک اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ و ﺗﻄﺒﻴﻖ آن ﺑﺎ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎى دوازده ﻗﺪﻣﻰ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻓﻠﺴﻔﻰ و اﻋﺘﻘﺎدى ﮔﺴﺘﺮده است و ﭼﻮن اﻛﺜﺮﻳﺖ اﻋﻀﺎ از اﻳﻦ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺤﺮوماﻧﺪ، ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ در دام ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﻫﻤﺎت و ﺧﻴﺎﻻت ﻣﻮﻫﻮﻣﻰ ﻣﻰاﻓﺘﻨﺪ.
ﻃﺒﻖ ﺗﻴﺘﺮ ﻗﺪم یازده، دﻋﺎ و ﻣﺮاﻗﺒﻪ راه ﺑﺮﻗﺮارى ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ. وﻗﺘﻰ در ﺗﻴﺘﺮ ﻗﺪم ﭼﻨﻴﻦ اﺻﻄﻼﺣﻰ ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺘﻪ، ﻳﻌﻨﻰ ﺗﻨﻬﺎ راه یا اصلیترین راه ﺑﺮﻗﺮارى ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ دﻋﺎ و ﻣﺮاﻗﺒﻪ اﺳﺖ. دﻋﺎ و ﻣﺮاﻗﺒﻪ ﻛﺎر ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ایاست؛ و اﻟﺒﺘﻪ راﻫﻰ ﺑﺮاى ﺑﺮﻗﺮارى ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ. اﻣﺎ اینکه ﻗﺪﻣﻰ اﺻﻠﻰ و ﺣﻴﺎﺗﻰ ﺑﺮاى ﺑﺮﻗﺮارى ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺮار داده ﺷﻮد و راه ﺑﺮﻗﺮارى اﻳﻦ ارﺗﺒﺎط ﻫﻢ دﻋﺎ و ﻣﺮاﻗﺒﻪ ﻣﻌﺮﻓﻰ ﺷﻮد ﺟﺎى ﺗﺄﻣﻞ ﺑﺴﻴﺎر دارد. دﻋﺎ و ﻣﺮاﻗﺒﻪ را ﻣﻰﺗﻮان ﻳﻜﻰ از راهﻫﺎ یا ﻣﻘﺪﻣﻪ ى ﺑﺮﻗﺮارى راﺑﻄﻪ داﻧﺴﺖ، اﻣﺎ ﻧﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﻗﺪم ﻳﺎزدﻫﻢ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ. ﺑﺎورى ﻛﻪ ﻗﺪم ﻳﺎزده در ذﻫﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﻰدﻫﺪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ راه، دﻋﺎ و ﻣﺮاﻗﺒﻪ اﺳﺖ و ﻓﻘﻂ از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻰﺗﻮان ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮار ﻛﺮد. ﻣﺎﺣﺼﻞ ﺗﻮﺟﻪ و اﺟﺮاى اﻳﻦ اﺻﻮل اﻳﺠﺎد ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎﻳﻰ رﻫﺒﺎﻧﻰ، ﺻﻮﻓﻰ و دروﻳﺶ ﺻﻔﺖ، ﮔﻮﺷﻪﮔﻴﺮ و ﻣﻨﺰوى اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﺑﻌﺪ ﻇﺎﻫﺮى، ﺑﻠﻜﻪ اﻧﺰوا و ﮔﻮﺷﻪﮔﻴﺮى ﻓﻜﺮى و روﺣﻰ ﻫﻢ ﻫﺴﺖ. ﺑﻪ ﺟﺎى ﺳﻌﻰ و ﺗﻼش در ﻋﺮﺻﻪى زﻧﺪﮔﻰ ﺷﺨﺼﻰ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ، ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻧﺎﻫﻨﺠﺎرى ﻫﺎ و ﻧﺎﻣﻼﻳﻤﺎت و ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻇﺎﻟﻤﺎن و ﺳﺘﻤﮕﺮان و دﻓﺎع از ﺣﻖ و ﺣﻘﻮق ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻣﻈﻠﻮﻣﺎن ﺑﻪ دﻋﺎ و ﻣﺮاﻗﺒﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﭘﺮداﺧﺖ.
اﻟﺒﺘﻪ در رد ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻓﻮق، ﻋﺪه اى ﺑﺤﺚ ﻗﺪم دوازده یا ﻣﻮاردى را ﻛﻪ ﺧﻮد اﻧﺠﻤﻦ ﻫﻢ ﺻﺮﻓﺎً دﻋﺎ و ﻣﺮاﻗﺒﻪ را ﻧﻔﻰ ﻛﺮده را ﻣﻰآورﻧﺪ. اﻣﺎ ﻗﺪرت ﻧﻔﻮذ و رﺳﻮخ آﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻓﺮاﺗﺮ و ﺑﻴﺸﺘﺮ از آنﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻴﺴﺖ ﻛﻪ در دﻓﺎع ﻣﻰآورﻧﺪ. آﻧﭽﻪ ﻣﻰﺧﻮاﻧﻴﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺑﺮرﺳﻰﻫﺎى ﻓﺮاوان در ﺗﻤﺎم ﺣﻴﻄﻪﻫﺎى اﻧﺴﺎﻧﻰ، اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ، روان‌شناسی.... اﺳﺖ. آنﻗﺪر ﺑﺤﺚ ﻣﻔﺼﻞ و ﺳﻨﮕﻴﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪى اﻳﻦ ﭼﻨﺪ ﺧﻂ ﺑﻌﻴﺪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻮﺿﻮع پی ﺑﺒﺮﻳﺪ. ﺧﻼﺻﻪ و ﻣﺎﺣﺼﻞ ﺑﺤﺚ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ وﻗﺘﻰ ﭘﺲ از ﻃﻰ ﻛﺎرﻛﺮد ده ﻗﺪم ﻗﺒﻞ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮات اﺳﺎﺳﻰ روى ﺷﺨﺼﻴﺖ اﻋﻀﺎ داﺷﺘﻪ، دﻋﺎ و ﻣﺮاﻗﺒﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮان راه ﺑﺮﻗﺮارى ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻌﺮﻓﻰ ﻣﻰﺷﻮد، در ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه و درون اﻓﺮاد ﻣﻌﻨﺎ و ﻣﻔﻬﻮﻣﻰ ﻣﺘﻔﺎوت و وﺳﻴﻊﺗﺮ از اﻳﻦ ﻇﺎﻫﺮ ﻓﺮﻳﺒﻨﺪه ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ.
1-10-3. دﻋﺎ وﻣﺮاﻗﺒﻪ
ﭘﻴﺶ از ورود ﺑﻪ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ در ﻃﻮل ﻣﺴﻴﺮ برنامه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ دﻋﺎ وﻣﺮاﻗﺒﻪ ﻫﺪف ﻧﻴﺴﺖ وﺳﻴﻠﻪاى ﺑﺮاى ﺑﺮﻗﺮارى راﺑﻄﻪ و آﮔﺎﻫﻰ از ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ. ﻣﺎ ﺻﻮﻓﻰ، ﻣﺮﺗﺎض ﻳﺎ دروﻳﺶ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ. ﺑﺎور ﻣﺎ از روﺣﺎﻧﻴﺖ، ﺷﺨﺼﻴﺘﻰ ﻣﻨﺰوى و ﺳﺮﺧﻮرده ﻧﻴﺴﺖ. دﻋﺎ و ﻣﺮاﻗﺒﻪ وﺳﻴﻠﻪ اى ﺑﺮاى ﻛﺴﺐ آﮔﺎهیاست ﻧﻪ اینکه ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﻜﺮ و ذﻛﺮ ﻣﺎ را ﻣﺸﻐﻮل ﻛﻨﺪ. ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ اﻳﻦ ﺑﺎور در ﺑﺮﺧﻰ از اﻓﺮاد وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﺮاى راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ راﺑﻄﻪ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺑﻴﺮون ﻣﺤﺪود ﻛﺮد و در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﻮادث و اﺗﻔﺎﻗﺎت ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪى ﻛﻪ ﺑﺮاى ﺧﻮد و دﻳﮕﺮ ﻫﻤﻨﻮﻋﺎن رخ ﻣﻰ دﻫﺪ ﺑﻰﺗﻔﺎوت و در ﺑﺮاﺑﺮ ﻇﻠﻢ و ستمها ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻬﺮﺑﺎن و ﺑﺨﺸﻨﺪه ﺑﻮد و دﺳﺖ ﺑﻪ دﻋﺎ ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ واﮔﺬار ﻛﺮد و از اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ رﻓﺘﺎرﻫﺎى ﺗﺴﺎﻫﻠﻰ و ﺗﺴﺎﻣﺤﻰ. ﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎورى ﻧﺪارﻳﻢ. ﻣﺎ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺷﺨﺼﻴﺘﻰ ﻣﺴئول، ﺳﺎزﻧﺪه و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺎﺷﻴﻢ.
ﻧﻴﺎز اﺳﺖ ﮔﺎﻣﻰ ﻓﺮاﺗﺮ ﺑﺮدارﻳﻢ .دﻋﺎ، رازو ﻧﻴﺎز و ﻣﻨﺎﺟﺎت انسانهای ﺑﺰرگ روﺣﺎﻧﻰ و ﻣﻌﻨﻮى را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﭼﻪ ﺛﺮوﺗﻬﺎﻳﻰ در ﺟﻬﺎن ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ، ﭼﻪ ﻣﻌﺎرف و ﺣﻜﻤﺘﻬﺎﻳﻴﺴﺖ، اﻧﺴﺎن ﭼﻪ تواناییها و قابلیتها دارد، ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻰ ﻣﻮﺟﺐ رﺿﺎﻳﺖ و ﺧﺸﻨﻮدى ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ و ﻣﺎ از آن ﻏﺎﻓﻠﻴﻢ.
2-10-3. ﻣﺬﻫﺐ
ﻫﺪف اﺻﻠﻰ ادیان و ﻣﻜﺎﺗﺐ اﻟﻬﻰ ﺑﻴﺎن ﺧﻮاﺳﺖ و اراده ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ. همانطور ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻓﻬﻤﻴﺪﻳﻢ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺣﻜﻴﻢ و داﻧﺎ از ﻫﻤﺎن روزى ﻛﻪ اوﻟﻴﻦ اﻧﺴﺎن را آﻓﺮﻳﺪ، ﺑﺮاى او ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاى ﻓﺮﺳﺘﺎد و در ﻫﺮ زﻣﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ را ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﻛﺎﻣﻠﺘﺮ ﻧﻤﻮد. ﻣﺬاﻫﺐ و ادﻳﺎن اﻟﻬﻰ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ اﻧﺴﺎن را در ﺗﻤﺎم دوران ﻣﺸﻤﻮل ﻋﻨﺎﻳﺖ و ﻫﺪاﻳﺖ ﻗﺮار داده از اﻳﻨﺮو ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻳﻰ را ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﺑﺮاى ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ او ﻓﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ. ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻌﻀﻰ از ﻣﺎ از ﻣﺬﻫﺐ ﻳﺎ اﻓﺮاد ﻣﺬﻫﺒﻰ رﻧﺠﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ اﻣﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ رﻧﺠﺶ ﻣﺎ ﻣﻮﺟﺐ رد ﻛﻞ ﻣﻮﺿﻮع ﻫﺪاﻳﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﻮد. ﻧﺒﺎﻳﺪ اﺷﺘﺒﺎه اﻓﺮاد را ﺑﻪ ﭘﺎى ﻣﺬﻫﺐ و ﻣﻜﺘﺒﺸﺎن ﺑﮕﺬارﻳﻢ. اﻣﺮوز ﻫﺮ آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮدى و ارﺗﻘﺎى راﺑﻄﻪ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﻣﺎن ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻛﻤﻚ ﻣﻰﻛﻨﺪ را ﻣﺤﺘﺮم ﻣﻰ ﺷﻤﺎرﻳﻢ. ﻣﺎ اﻳﻦ ﺑﺎور را در ﺧﻮد ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻰکنیم ﻛﻪ ﻣﻜﺎﺗﺐ و ﻣﺬاﻫﺒﻰ ﻛﻪ ﻣﻨﺸﺎ اﻟﻬﻰ دارﻧﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاى ﻫﺪاﻳﺖ اﻧﺴﺎناﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻌﻀﻰ از ﺑﻌﻀﻰ دﻳﮕﺮ ﻛﺎﻣﻠﺘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻫﻢ اﻗﺮار دارﻳﻢ ﺷﺎﻳﺪ ﻣﺎ درﮔﺬﺷﺘﻪ ﮔﺮاﻳﺸﺎت ﻣﺬﻫﺒﻰ داﺷﺘﻴﻢ اﻣﺎ ﻳﺎ از ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺑﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ و ارث ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ و ﻧﺎآﮔﺎه ﺑﻮدﻳﻢ یااینکه درﺳﺖ اﺟﺮا ﻧﻤﻰ ﻛﺮدﻳﻢ.
در ﻣﻘﺎﺑﻞ ادﻳﺎن و ﻣﺬاﻫﺐ اﻟﻬﻰ ﻣﻜﺎﺗﺐ ﮔﻤﺮاه و اﺷﺘﺒﺎه زﻳﺎدى ﻫﻢ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮﭼﺴﺐ روﺣﺎﻧﻰ و ﻣﻌﻨﻮى داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. دﻧﻴﺎﻳﻰ ﻓﺮاﺗﺮ از آﻧﭽﻪ ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻴﻢ و ﻟﻤﺲ ﻣﻰ ﻛﻨﻴﻢ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻫﻢ از راه ﺻﺤﻴﺢ و ﻫﻢ از راه اﻧﺤﺮاف ﻣﻰ ﺗﻮان در آﻧﻬﺎ ﻧﻔﻮذ ﻳﺎﻓﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺷﺨﺼﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ رﻳﺎﺿﺘﻬﺎى ﻏﻴﺮ ﻋﻘﻼیی اﻳﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻰ را بهدست ﻣﻰ آورد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﺶ ﻗﻄﺎر را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻛﻨﺪ یا ﻛﺴﻰ ﻛﻪ از ﻏﻴﺐ و آﻳﻨﺪه ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻰ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ. اﺗﻔﺎق ﭼﻨﻴﻦ اﻣﻮرى ﺗﻌﺠﺐ ﻧﺪارد اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ اﻳﻦ اﻋﻤﺎل و رﻓﺘﺎرﻫﺎ دﻟﻴﻞ ﺑﺮ روﺣﺎﻧﻰ ﺑﻮدن اﻳﻦ ﻣﻜﺎﺗﺐ ﻧﻴﺴﺖ. در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻓﺮادى ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﺎﻻى روﺣﺎﻧﻴﺖ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻰ ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻨﺪ و ﻣﻰ ﺷﻨﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ از آن ﻣﺤﺮوﻣﻴﻢ.
3-10-3. ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻏﻴﺮ ﻣﺬﻫﺒﻰ
ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎى دوازده ﻗﺪﻣﻰ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺎﻣﺤﺴﻮس اﻳﻦ ﺑﺎور ﻛﻪ ﻣﺪﻫﺐ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﺮاى ﻣﺎ ﻛﺎرى ﻛﻨﺪ و ﻣﺎ از ﻣﺬﻫﺐ ﻧﺘﻴﺠﻪ اى ﻧﮕﺮﻓﺘﻴﻢ را ﺑﻪ ذﻫﻦ اﻋﻀﺎ ﺗﻠﻘﻴﻦ ﻣﻰﻛﻨﺪ در ﺻﻮرﺗﻰ ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ کسیاست ﻛﻪ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺳﺮاغ ﻣﺬاﻫﺐ اﻟﻬﻰ و ﺣﻘﺎﻧﻰ ﺑﺮود و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﮕﻴﺮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در اﻳﺮان ﻛﻪ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﺷﻴﻌﻰ ﻣﺬﻫﺐاﻧﺪ ﭼﻨﺪ درﺻﺪ اﻋﻀﺎ در زﻧﺪﮔﻰ ﮔﺬﺷﺘﻪ روشنبینانه و ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ آﻣﻮزه ﻫﺎى ﻣﺬﻫﺒﻰ را اﺟﺮا ﻧﻤﻮدﻧﺪ؟ و ﺣﺘﻰ ﭼﻨﺪ درﺻﺪ اﻋﻀﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻴﻠﻰ از انسانهای ﻋﺎدى ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻘﻠﻴﺪى آداب و رﺳﻮم ﻣﺬﻫﺒﻰ ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ ﺑﻮدﻧﺪ؟ یا ﺑﻪ ﮔوﻧﻪ ای دﻳﮕر ﻣﻲ ﭘرﺳﻳم ﭼﻧد درﺻد از ﻣذﻫﺑﻳون ﻣﺎ دﭼﺎر اﻋﺗﻳﺎد هستند؟
ﻣﺗﺎﺳﻓﺎﻧﻪ ﻣﺷﺎرﻛت ﺑﻌﺿﻲ از دوﺳﺗﺎن ﺑﻬﺑودی ﺑﻪ ﻧﺣوﻳﺳت ﻛﻪ اﻧﮕﺎر ﻣذﻫب دﺷﻣن و ﺳﺑب اﻧﺣراﻓﺷﺎن ﺑوده ﺟوری ﺑﺎ ﺣﻗد و ﻏﺿب از ﻣذﻫب ﻣﻲ ﮔوﻳﻧد و ﺟوری ﺑﺎ ﻣﺷﺎرﻛﺗﻬﺎی مذهبی ﺑدرﻓﺗﺎری ﻣﻲ ﻛﻧﻧد ﻛﻪ ﺧﺟﺎﻟت آور اﺳت.
در ﭘﺎﻳﺎن اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را یادآور میشویم ﻛﻪ ﻣﺎ در ﻣﻘﺎم رد و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻜﺘﺐ و دینی ﻗﺮار ﻧﺪارﻳﻢ. ﭼﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺬاﻫﺐ اﻟﻬﻰ ﻛﻪ ﻗﺪﻣﺘﻰ ﻓﺮاﺗﺮ از ﻋﻤﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻬﺒﻮدى داﺷﺘﻪ و ﺳﺎﺑﻘﻪ و ﻛﺎرﻧﺎﻣﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻰ اراﺋﻪ دادهاﻧﺪ ﻣﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﻘﺶ ﻳﻚ ﺗﺎزه ﺑﻪ دوران رﺳﻴﺪه روﺣﺎﻧﻰ را ﺑﺎزى ﻛﻨﻴﻢ و روى ﻫﺮ ﭼﻪ ﺟﺰ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺧﻂ ﺑﻄﻼن ﺑﻜﺸﻴﻢ اﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎل را ﻣﻰ دﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﻧﺎآﮔﺎﻫﻰ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﺎﻗﺺ و اﺷﺘﺒﺎه ﻣﺬﻫﺒﻴﻤﺎن ﺑﺎﻋﺚ ﻧﻔﺮت ﻳﺎ ﺑﻰ ﺗﻔﺎوﺗﻰ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻳﻞ و روﺷﻨﺒﻴﻨﻰ در رﻓﻊ آن ﮔﺎم ﺑﺮ ﻣﻰدارﻳﻢ.
